Castratie bij de cavia
Verwijderen geslachtsorganen
Een castratie is een medische behandeling waarbij de voortplantingsorganen van een dier worden verwijderd. Bij mannelijke cavia’s (beren) worden operatief de teel- en bijballen verwijderd en bij vrouwelijke cavia’s (zeugen) de eierstokken en baarmoeder.
Anticonceptie
Een reden om een beer te castreren kan zijn, omdat je de beer bij een zeug wilt plaatsen en geen nestjes (met babycavia’s) wilt. Soms wordt castratie als oplossing gezien wanneer een beer voortdurend met een andere beer ruzie maakt. Helaas heeft castratie veelal te weinig invloed op het karakter van een beer. Het kan zijn dat het gedrag van een beer een beetje verandert na castratie, maar de beoogde gewenste gedragsverandering is nauwelijks zeker. Een beer blijft een meneer met een eigen karakter. Bij ruziënde beren kun je ook overwegen de beer te koppelen aan een andere beer, bijvoorbeeld eentje met een minder dominant karakter. Een gecastreerde (of gesteriliseerde) beer kun je natuurlijk ook koppelen aan een zeugje.
Castratie bij zeugen
Het verwijderen van de geslachtsorganen bij een zeug is ook castratie. Vaak zie je dat er gesproken wordt over sterilisatie: het onvruchtbaar maken. Maar bij een zeug worden geslachtsorganen soms geheel verwijderd, bijvoorbeeld wanneer de zeug eierstokcystes heeft. Dit soorten cystes worden regelmatig gezien bij zeugen. Gelukkig zijn cystes tijdelijk en verdwijnen vanzelf weer. Mits de oorzaak wordt weggenomen, want cystes kunnen het gevolg zijn van onderliggend lijden door stress. Stress kan ontstaan door bijvoorbeeld fysieke pijn, infectie en andere ziekten of een opdringerige huisgenoot. Het is belangrijk om de oorzaak van cystes eerst goed te onderzoeken en eventuele onderliggende ziekten uit te sluiten. Slechts bij hoge uitzondering leiden eierstokcystes tot klachten bij de zeug. Voor het behandelen van hormonale eierstokcystes zijn enkele medicamenteuze mogelijkheden, waarmee goede resultaten zijn verkregen.
veel gestelde vragen
Is castratie een risicovolle ingreep?
Ja. Een operatieve ingreep met narcose is voor een cavia altijd een risico. Castratie is met name voor zeugen een risicovolle buikoperatie. Wanneer je castratie bij één van jouw dieren overweegt om een nestje te voorkomen, dan kan dit het beste bij de beer worden gedaan en dus niet bij de zeug! Bij beren ligt het risico anders (letterlijk…), want de geslachtsorganen liggen niet in de buik, maar zijn van buitenaf goed bereikbaar. Het risico op complicaties na een operatie blijft bestaan, ook bij beren. Zo kunnen de darmen stil komen te liggen, kan de de wond gaan ontsteken of ontstaat er een abces. Voor een beer is er goed alternatief voor castratie: vasectomie.
Hoe wordt een castratie het beste uitgevoerd?
Wat betreft de operatie en met het oog op de darmwerking: voor cavia’s is bepaalde gasnarcose, uitgevoerd volgens een specifiek voor cavia’s veilig protocol, in combinatie met premedicatie of laag gedoseerde spuitnarcose veiliger dan hoog gedoseerde spuitnarcose. Helaas beschikt niet iedere dierenartspraktijk standaard over voor cavia geschikte faciliteiten. Het beste informeer je zelf bij de praktijk of zij over voldoende ervaring beschikken met het onder narcose brengen van cavia’s. Let wel: Er bestaan meerdere veilige narcose-methoden. Tot slot, er zijn verschillende methoden om een castratie uit te voeren, de zogenaamde ‘bedekt gesloten’ is in het bijzonder geschikt voor cavia’s.
Op welke leeftijd kan een castratie worden uitgevoerd?
Vanaf 3-4 maanden bij een gewicht van minimaal 500 gram en wanneer de teelballen duidelijk zijn ingedaald.
Tot welke leeftijd kan een castratie worden uitgevoerd?
Zolang de beer in goede gezondheid verkeerd en fit genoeg is voor een operatie, kan deze worden uitgevoerd. Stel je daarbij vragen zoals: Is het nodig? Is er een andere oplossing mogelijk? En vooral ook: wat is het beste voor de beer? Na de leeftijd van 3 jaar neemt het risico op complicaties toe. Een beer van 4 jaar zou je eigenlijk niet meer moeten laten castreren.
Heeft castratie invloed op het ontstaan van tandziekte?
Castratie heeft geen invloed op het ontstaan van verworven tandziekte (ADD), want tandbederf ontstaat meestal door zachte, zetmeelrijke en vezelarme voeding. Maar castratie heeft wel invloed op het verloop van tandziekte, vanwege verlies van botmassa als gevolg van castratie. Namelijk door verzwakking van het kaakbot is er minder steun aan de tanden. Hierdoor kunnen bacteriën makkelijker het bot penetreren en afbreken.
Is een beer nog vruchtbaar direct na een castratie?
Ja, feitelijk kan er nog achtergebleven zaad aanwezig zijn.
Na castratie: hoe lang moet je een beer gescheiden van de zeugen?
Minimaal 6 weken.
In de diergeneeskunde kan niet altijd geput worden uit grote klinische studies, waarin veel dieren zijn onderzocht. Nieuwe inzichten in diagnose en behandeling kunnen voortkomen uit: bestaande wetenschappelijke kennis, resultaten uit medisch onderzoek (proefdieronderzoek), specifiek diergeneeskundig onderzoek en ervaringen uit de dierenartspraktijk. Ook kan een methode of behandeling gebaseerd zijn op een combinatie van wetenschappelijke onderbouwde argumentatie t.a.v. een onderwerp en klinische ervaring uit de praktijk, een zogenaamde ‘expert opinion’.
Expert opinion
Dr. Eva Stoffels
Wetenschappelijke referenties
Guilmette J, Langlois I, et al. Comparative study of 2 surgical techniques for castration of guinea pigs (Cavia porcellus). Can J Vet Res. 2015 Oct;79(4):323-8. PMID: 26424914; PMCID: PMC4581678.
Vanderschueren, D., van Herck, et al. Bone and mineral metabolism in the adult guinea pig: Long-term effects of estrogen and androgen deficiency. J Bone Miner Res, 7: 1407-1415 (1992).
Stoffels E. ‘The satin syndrome: nephropathy, hyperparathyroidism and bone disease in guinea pigs’, MSc Thesis, Faculty of Veterinary Medicine, Ghent University, 2014.
Stoffels E. DVM, PhD ‘Acquired Dental Disease in Guinea Pigs (Cavia porcellus)’, ExoticsCon Atlanta, september 2018.
DeGuire JR, Mak IL, Lavery P, Agellon S, Wykes LJ, Weiler HA, ‘Orchidectomy-induced alterations in volumetric bone density, cortical porosity and strength of femur are attenuated by dietary conjugated linoleic acid in aged guinea pigs.’ Bone, Vol.73:42-50, April 2015.
